Kayhan AYHAN
Resmi Gazete'de yer alan karara göre, Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, "Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına itiraz edilebilir" hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali için Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Başvuruda, HAGB kararlarının hukuki sonuç doğurmaması gerektiği, buna karşılık son yıllarda HAGB kararlarına sonuç bağlayan kanun ve yönetmeliklerin çıkarıldığı ifade edildi. HAGB kararlarına yönelik itiraz incelemelerinin ilke olarak dosya üzerinden yapıldığı, kararların esasına ilişkin bir incelemenin gerçekleştirilmediği belirtilen başvuruda, bu durumun, iki dereceli yargılanma, etkin başvuru ve adil yargılanma haklarını ihlal ettiği, bu itibarla kişinin suç işlediği kanaatini barındıran HAGB kararlarının gerçek anlamda bir kanun yolundan geçmediği ve bu kararların istinaf incelemesine tabi olması gerektiği belirtildi.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, anılan kanundaki hükmün, Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi. İptal hükmünün 9 ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
HAGB, ceza miktarı 2 yılın altında olan belirli suçlarda uygulanıyor. Sanığın HAGB kararı verilmesi için sanığın bunu kabul etmesi gerekirken, bu kararın verilmesi sonrası sanık 5 yıl denetim altına alınıyor. Sanığın bu süre içinde başka bir suç işlenmemesi halinde de dosya düşüyor.
HAGB kararları halen Türkiye’de mahkemelerce verilen kararların yaklaşık 4’te 1’ini oluşturuyor. Bazen mahkemelerce verilen bu kararlar toplumda cezasızlık algısını güçlendirirken, bazen de beraat verilecek yerde bu kararların verilmesi cezalandırma gibi sonucun ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu da bir dizi anayasal hakkın ihlali gibi sonuçlar ortaya çıkarıyor.
ADALET İÇİN GEREKLİ
AYM’nin kararını BirGün’e değerlendiren Avukat Turgut Kazan, "Öyle bir uygulama getirdi ki hakimlerimizi 'cezayı veririm nasıl olsa yatmayacak' gibi anlayışa sürükledi. Hakimlerimiz insan hakları konusunda da çok duyarlı olmadıkları için 'nasıl olsa yatmayacak' diyerek hareket ettiler. Böyle bir şey olur mu ? Sonuçta bir tehdit. Doğru düzgün yargılama yapmadan o suçu işleyip işlemediği konusunda delillere dayalı vicdani bir kanaate ulaşmadan ‘hemen bitiririz’ anlayışı hakim oldu. Gerekçesiz kararlar verilmeye başlandı. 'Ne yazıp duracağım nasıl olsa yatmayacak adam memnun' gibi anlayışla gerekçe yazılması da artık ihmal edilir oldu. Ve sonuçta beraat kararlarının oranı azaldı, AYM böyle bir tespit yapıyor. 'Mahkum ederiz, mahkukimiyet olmayacağı için biz de işimizi çabuk bitiririz' gibi bir anlayış yarattı. Dolayısıyla adil olmayan bir yargılama şekli uygulanıyor oldu. Hükmü açıklıyorsun zaten hükmün açıklamasını geri bırkmak olur mu. Bu nedenle güzel bir karar bu. Adalet için bu gerekli. Bir an önce yasalaşmasını istemek gerekir" ifadelerini kullandı.
Avukat Turgut Kazan
