Siyasi partilerin emekliler için ikramiye vaatleri tartışılırken, asıl büyük ikramiye haberi Anayasa Mahkemesi’nden geldi. Yüksek Mahkeme, bir emeklinin eksik maaş hesaplanması konusundaki bireysel başvurusunu kabul etti ve tam olarak 23.200 TL’nin emekliye ödenmesine karar verdi. 2013/1426 başvuru numaralı ve 25.03.2015 tarihli karar, dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Peki nasıl oldu da böyle bir karar çıktı ve bu karar kimleri etkileyecek?
Olay nasıl gelişti?
Vakıflar Bankası emeklisi vatandaş, emekli aylığında yasaya uygun şekilde artış yapılmadığı gerekçesiyle 2009 yılında iş mahkemesinde dava açtı. Dava Yargıtay aşamasına gelmişken, Meclis’ten 6111 Sayılı Kanun çıkarıldı. Bu kanunla, banka emeklisi vatandaşla aynı durumdakilerin taleplerinin önü alındığı gibi, geriye dönük olarak açılmış davalar da geçersiz sayıldı. Tabii bunun üzerine Yargıtay vatandaşın maaş artış talebini reddetti. Banka emeklisi vatandaş vazgeçmedi ve konuyu 2013 yılında Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. AYM, dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan kararında, vatandaşın adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu doğrultuda vatandaşa 23.200 TL’nin ödenmesine karar verdi.
Emsal teşkil edecek
AYM’nin kararı, emekli aylıkları ile ilgili olarak yıllardır mücadele veren emekliler açısından önemli bir karar. Fakat verilen bu karar doğrultusunda her emekliye otomatik olarak ödeme yapılacağı anlamına gelmiyor. Emekli aylıklarıyla ilgili adil yargılama hakkının ihlal edildiğini düşünen her bir emeklinin ayrı ayrı Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunması gerekiyor. Fakat özellikle; emekli aylığı hesaplamasına karşı dava açmış ve dava sürecinde çıkarılan yasalar sebebiyle davasını kaybetmiş olan emekliler için AYM kararı emsal teşkil ediyor.
Karar neden önemli?
AYM’nin kararı, bireysel başvuru uygulaması kapsamında emekli aylıkları konusunda verilen ilk tazminat kararı. Bu yönüyle önemli bir karar. Zira geçtiğimiz yıllarda emekli aylıklarını artırma mücadelesi veren emekliler aleyhine bazı yasal düzenlemeler yapıldı. Böylece emeklilerin hak arayışları yasalarla engellenmiş oldu. Fakat AYM, bu tür engellemeleri adil yargılama hakkının ihlali olarak gördüğünü ve emekliye tazminat ödenmesi gerektiğini ilan etmiş oldu. Dolayısıyla bu karar aynı zamanda bir prensip kararıdır. Bu vesileyle 23.200 TL’yi kazanan emeklimizi tebrik ediyor, darısı diğer emeklilerimize diyoruz.
2030’da emekli olursunuz
Soru: Sadettin Bey, babam sigortadan malul emeklisi, annem benden dolayı evde bakım parası alıyor. Ben de engelli maaşı alıyordum ama kestiler. Ben %70 çalışamayacak derecede engelliyim. Hiçbir işyerinde çalışmışlığım yok.
Memleketimdeki arazileri satıp, isteğe bağlı sigortadan prim ödeyip emekli olmak ve ev almak istiyorum. Evde bakım parasını iptal ettirip, prim ödeyip emekli olabilir miyim? Ayrıca basamak ve derecelerine göre kaçar lira öderim ve basamak ve derecelerine göre kaçar lira maaş alırım? Mustafa Ö.
Cevap: Değerli okurum, bugün itibariyle isteğe bağlı prim ödemeye başlarsanız, %70 engel oranınıza göre 3960 günü doldurmak ve ilk sigorta girişiniz itibariyle 15 yılı tamamlamak şartıyla emekli olursunuz. İsteğe bağlı prim ödemede basamak sistemi kalktı. Aylık en az 384 TL prim ödemeniz gerekir. Bugün prim ödemeye başlarsanız 11 yıl sonra 3960 günü tamamlamış olursunuz. 15 yıl sonra yani 2030 yılında da emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz. 2030 yılında alacağınız aylığı şimdiden tam rakam olarak ifade etmemiz mümkün olmaz. Ödeyeceğiniz prim matrahı ve Türkiye’nin gelecek 15 yıldaki büyüme rakamları aylığınızı etkileyecektir.
Kaynak : Bugün Gazetesi / Saadettin Orhan
