Devletten binlerce lira almanın yolu

Vatandaşı bilgilendirmek ve konu hakkında nasıl hareket edilmesi gerektiği hakkında gazetecilerin bilgisine başvurulan enerji hukuku uzmanı, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi Av. İrfan Medet Akpınar, konuyla ilgili soruları cevapladı. Elektrikte yitik/kaçak bedellerinin 33 milyona yakın aboneyi ilgilendirdiğini belirten Akpınar, ödemelerini düzenli yapan vatandaşlardan bunun alınmasının açıkça hukuka aykırı olduğunu belirtti.

Kayıp/kaçak bedellerinin uzun zamandır muhtelif tarife ve kalemler altında alındığına dikkat çeken Av. Akpınar, "Bunun farkına varılması ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'nun, faturaların bütün detayları içerir şekilde anlaşılabilir ve net olarak dağıtım şirketleri tarafından düzenlenmesi gerektiği yönündeki talimatından sonra olmuştur. İlk kez faturada yitik/kaçak bedeli ile karşılaşan tüketiciler, haklı olarak bu konuda tepkilerini dile getirmişler ve Türkiye'nin dört bir tarafında konuya ilişkin davalar açılmıştır. Söz konusu davalar birer birer tüketiciler lehine sonuçlanmış olup konu ile ilgili nihai noktayı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu koymuştur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 21.05.2014 tarih ve 2013/7-2454 E. sayılı kararı, bu konudaki tartışmaları sona erdirmiştir. Bilindiği üzere yitik/kaçak bedeli, elektrik sisteminde ortaya çıkan teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetin, yitik/kaçak hedefi oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacı ile belirlenen bir bedeli kastetmektedir. Dolayısı ile yitik/kaçak bedelinin tüketicilerden alınması hukuken doğru değildir." dedi.

Dağıtım, sayaç okuma, perakende satış hizmet bedeli gibi bedellerin de alındığına dikkat çeken Akpınar, "Tüm bunlar EPDK tarafından çıkarılan yönetmeliklerle yapılmaktadır ancak Anayasa'nın 73. maddesi, oldukça aleni ve net hükümler içermektedir. Bu maddenin 3. fıkrası, 'Vergi, fotoğraf, harç vb. mali yükümlülükler kanunla koyulur, değiştirilir veya kaldırılır.' hükmünü içermektedir. İşte bütün bu yitik/kaçak vb. bedeller kanuna dayanmaksızın, EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlendiği için hukuken bu bedellerin öğrenim edilmesi olası değildir. Aynı şekilde hukuken alınması olası olmayan yitik/kaçak bedeli üzerinden KDV, BTV, TRT payı, enerji fonu alınması da hukuka müsait değildir. Bunun içindir ki Yüksek Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararından sonra var durumu telafi edebilmek için hükümet tarafından acilen ve süratli bir şekilde yeni kanun hazırlama girişiminde bulunulmuştur. Her ne kadar kanun hazırlığı devam etse de Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na istinaden artık geçmişe yönelik olarak 10 yıllık yitik/kaçak bedelini talep etmenin meşruiyeti oluşmuştur. Söz konusu yitik/kaçak bedelleri, yapılan abonelik sözleşmelerine dayandığından Borçlar Kanunu hükümleri gereğince geçmişe yönelik 10 yıllık süreç için bu bedellerin iadesi ve tahsili istenebilir. En mühim husus ise bu bedellerin sadece tüketiciler mevzuatı kapsamında kalan tüketiciler yönünden değil, ticari işletmeler yönünden de talep edilebilmesidir. Nitekim şu anda pek çok ticari işletme, geçmişe yönelik olarak kendisinden öğrenim edilen bedellerin iadesi davası açmaktadır." dedi.

Vatandaşların, haklarını aramak için ilçe hakem heyetlerine ve tüketici mahkemelerine başvurması gerektiğinin altını çizen enerji hukuku uzmanı Akpınar, "Tüketici Yasası kapsamında olan tüketiciler, geçmişe yönelik olarak talep edebilecekleri rakam, şu anki yasal parasal sınırlar dikkate alındığında, büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde 2200 TL'nin altında ilçe hakem heyetlerinde, 2200 TL ile 3300 TL arasında vilayet hakem heyetlerinde, 3300 TL'nin üzerinde olması halinde doğrudan tüketici mahkemelerinde dava açmak hakkına sahiptirler. Bu bedellerin altında olması halinde öncelikle tüketici hakem heyetine başvurmaları gerekmektedir. Tüketici Yasası dışında kalan mesleki ve ticari elektrik tüketicilerininise doğrudan ticaret mahkemelerinde dava açma hakları bulunmaktadır." dedi.

Konu ile ilgili yasa çıkması halinde oluşacak duruma da değinen Av. Akpınar, "Öncelikle davanın açılmış olup olmaması yönünden fark yapmak gerekecektir. Eğer yasada, geçmişe yönelik olarak yitik/kaçak bedelinin talep edilemeyeceği ve bunun var olan davalar için de geçerli olacağı yönünde düzenleme yapılır ise bu durumun Anayasa'ya aykırılık teşkil edeceği düşüncesindeyim. Kaldı ki hukukta her davanın, açıldığı tarihteki dava şartları ile değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu sebeple açılan davalara devam edilmesi kanaatindeyim. Aksi halde bu, dava açma hürriyetinin ve adalet arama özgürlüğünün ihlâli olacaktır, çünkü ortada kazanılmış bir adalet vardır. Bunun ortadan kaldırılması, hukukun evrensel ilkeleriyle bağdaşmayacaktır. Yasadan sonra açılacak olan davalar yönünden ise yargıç kanun ile bağlı olacağından, davaların görülmesi tartışmalı olacaktır. Bu sebeple adalet sahiplerinin, ileride haklarını gerek Anayasa Mahkemesi'ne gerekse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşıyabilmeleri için yasadan evvel davalarını açmalarının müsait olacağı düşüncesindeyim. Nitekim şu anda Türkiye'nin pek çok yerinde benzer nitelikte davalar açılmaktadır." diye konuştu.

Elektrik faturalarında yer alan yitik- kaçak bedelinin geri ödenmesi için Halkevleri tarafından, Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş (BEDAŞ) önünde yapılan açıklamada "Dağıtım şirketlerinden, 5 yıllık geriye dönük yitik kaçak bedelimizi hesaplatarak, geri ödemesini talep ediyoruz" denildi.

Taksim'de bir araya gelen Halkevleri üyesi bir grup, "Elektrikte soyguna nihai" yazılı pankart açarak, saat 12.30'da BEDAŞ önüne yürüdü. Bu sırada "Edison bile pişman", "Bir faturaya kaç soygun sığar" yazılı dövizler taşındı. Topluluğa BEDAŞ'ta işten çıkartılan DİSK'e bağlı Enerji-Sen üyesi işçiler de destek verdi.

Polisin yoğun emniyet önlemi aldığı BEDAŞ binası önünde, Halkevleri Genel Sekreteri Nuri Günay tarafından yapılan açıklamada, şöyle denildi:

"Çaldıkları, sömürdükleri yetmiyor, hep daha fazlasını istiyorlar. Özellikle elektrik dağıtımından kaynaklı ortaya çıkan yitik kaçak bedelini yıllardır bizim sırtımızdan karşıladılar. Şimdi, bizler bunu geri almak için Türkiye'nin dört bir yanında kamu dilekçeler veriyor. Bu dilekçeleri kabul etmiyorlarmış (!). Kabul etmeye mecburlar. Evlerimize faturalar giriyor, bir bakıyoruz ki, 350 - 400 TL. Hergün çalışan insanlar, evinde durmayan insanlar fahiş faturaları görünce şaşırıyor. Ne yetkililer, ne bakanlık, hiç kimse bunun nedeninin ne olduğunu bize açıklayamıyor. Yani soyuluyoruz. Nedensiz bir şekilde soyuluyoruz." Açıklama sonrası, 4 temsilci yitik kaçak bedellerinin geri ödenmesi için BEDAŞ'a dilekçe verdi. Topluluk olaysız dağıldı.

http://www.aktifmedya.com/ekonomi/devletten-binlerce-lira-almanin-yolu-h372850.html