Danıştay, yeterli bilimsel araştırma yapılmadan verilen riskli alan kararlarını iptal ederken, Beyoğlu Belediyesi’nin Okmeydanı kararı da tartışma yaratt.
İstanbul’da büyük tepki çeken ve yargıya taşınan deprem odaklı kentsel dönüşüm projeleri tartışma konusu olmaya devam ederken geçtiğimiz günlerde Beyoğlu Belediye Meclisi, Okmeydanı’nı deprem odaklı riskli alan ilan etti. Tartışmaların odak noktası, deprem odaklı kentsel dönüşüm projelerinde asıl unsurun deprem olmaması. 2011 yılında çıkan yasa kapsamında İstnabul’da bin 106 hektar arazi, riskli alan ilan edildi. Ancak riskli alan ilan edilen yerlerin büyük bölümü İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2001 yılında JICA’ya (Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı) hazırlattığı planda yer alan bölgeler değil.
Büyükşehir Belediyesi, 1999 depreminden sonra JICA’ya riskli alan haritası çıkarttırdı. Haritada, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Avcılar, Küçükçekmece gibi ilçeler riskli alanlar arasında yer aldı. Ancak deprem odaklı kentsel dönüşüm projelerinin büyük çoğunluğu bu alanlarda gerçekleştirilmiyor. Deprem nedeniyle kentsel dönüşüm yapıldığı söylenen Gaziosmanpaşa, Sarıyer, Beyoğlu semtleri ise yine söz konusu raporda zemini sağlam yerler arasında.
Araştırma yapılmıyor
Bügüne kadar riskli ilan edilen üç büyük alanla ilgili karar, Danıştay tarafından iptal edildi. Yargının iptal gerekçesi ise Bakanlığın bu alanları riskli alan ilan ederken gerekli bilimsel ve teknik araştırmayı yapmamasıydı. Bu kapsamda Danıştay tarafından Ankara Namık Kemal Mahallesi, Güngören’e bağlı Tozkoparan ve Sarıyer’e bağlı Derbent’in riskli alan kararı, iptal edildi. Gaziosmanpaşa’ya bağlı Bağlarbaşı, Yenidoğan, Sarıgöl ve Sultangazi’ye bağlı Cumhuriyet Mahallesi’nin riskli alan ilanına karşı açılan davalar ise sürüyor.
15 binayla karar olmaz
Son olarak Beyoğlu Belediyesi, Okmeydanı için deprem odaklı riskli alan kararı verdi. Bakanlar Kurulu bu kararı onaylarsa Okmeydanı resmen riskli alan ilan edilmiş olacak.
Ancak süreç burada bitmiyor. Okmeydanı için yapılacak itirazlar sonucunda Danıştay’dan iptal kararı gelebilir. Okmeydanı gibi büyük yerlerin riskli alan ilan edilmesi aşamasında yeterli araştırma yapılmadığını belirten CHP İstanbul Milletvekili Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, “Riskli alan ilanları geniş araştırma ve ölçümler sonucu olmalı. Büyük bir alanı riskli alan ilan etmek için 15-20 binayı analiz etmek yeterli değil. Ancak yasa ve yönetmeliklerde boşluklar var” dedi.
“Evden çıkmıyorsa elektriğini kesin”
Türkiye’de ilk kentsel dönüşümün roman mahallelerinde yapıldığını söyleyen Sulukule Platformu üyesi Hacer Foggo şunları söyledi: “Kentsel dönüşüm kavramıyla 2006 yılında tanıştık. İlk model Sulukule’ydi. Daha sonra diğer yoksul mahallere yayıldı. Amaç deprem, yenileme falan değil.
Amaç, İstanbul’daki kent merkezlerinde yaşayan yoksulları sürmek. Bunu yapabilmek için her yola başvuruyorlar. Yasalarda kentsel dönüşüm alanı ilan edilen yerlerde “insanlar evlerden çıkmıyorsa elektriğini ve suyunu kesin” şeklinde bir madde var. Ayrıca bu mahaller için öncelikle bir algı operasyonu başlatılıyor. Uyuşturucu satıcılığı, toplumsal olayları gündeme getirip bu mahallelerin boşaltılmasını insanların gözünde haklı göstermeye çalışıyorlar.”
BİLLUR ÖZGÜL
