Sağlıkta fişlemeye yüksek yargıdan itiraz geldi. Danıştay; Genel Sağlık Sigortası (GSS) Kanunu’ndaki “sağlık kuruluşlarından takip edilen hastalara ait tüm bilgilerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) gönderilmesini” mecbur tutan maddenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) gitti. Başvuruyu esastan görüşmeye karar veren AYM, düzenlemeyi iptal ederse, SGK’nın vatandaşların sağlık bilgilerini özel şirketlere satmasına ilişkin yönetmelik ve sözleşmeler de geçersiz hâle gelecek. Önceki yıllarda, Sağlık Bakanlığı’na tanınan hastalarla ilgili bilgi toplama işleme ve paylaşma yetkilerini içeren 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) mahkemelik olmuştu. Tüm sağlık kuruluşlarını hastalarla ilgili bilgi-belgeleri Bakanlık’a göndermekle yükümlü kılan genelge üzerine tepkiler artmıştı. İtirazlar üzerine AYM, geçen yıl Ocak ayında 633 sayılı kararnamede Bakanlığa verilen sağlıkta fişleme yetkisini iptal etmişti. Ancak bu düzenleme temmuzda çıkarılan torba yasaya yeniden eklenmişti.
DANIŞTAY, ‘OLMAZ’ DEDİ
Danıştay 15.Dairesi, 5510 sayılı GSS Kanunu’nun “Sağlık hizmeti sunucularının kayıt ve bildirim zorunluluğu ve kontrol yetkisi” başlıklı 78. maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu sonucuna ulaştı ve iptali istemiyle AYM’ye dava açtı. AYM de önceki gün, ilgili ilk incelemesini yaptı, davayı kabul edip esastan görüşmeye karar verdi. Danıştay’ın 78. maddede iptalini istediği düzenlemeler şöyle:
» Kurum ile sözleşmesi olan, tüm sağlık hizmeti sunucuları, sağlık hizmeti sunduğu tüm kişilere ait sözleşme hükümlerinde yer verilen bilgileri, belirlenen yöntemlere ve süreye uygun biçimde elektronik ortamda veya yazılı olarak Kuruma göndermek zorundadır. Bu bilgiler gönderilmeksizin talep edilen sağlık hizmeti bedelleri, bilgiler gönderilinceye kadar ödenmez.
» Sağlık bilgilerinin ne şekilde korunacağı, ulusal güvenlik nedeniyle sağlık bilgisi paylaşıma açılmayacak kişilerin tespiti ilgili bakanlıkların önerisi üzerine Bakanlıkça tespit edilir.
» Bu kişi ve grupların sağlık bilgilerinin nasıl tutulacağı ilgili kuruluşların görüşleri alınarak hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.
FİŞLEME-SATIŞ DAYANAKSIZ
Danıştay’ın iptalini istediği 78. madde hükümleri 76 milyonun tüm kişisel sağlık bilgilerinin fişlenmesi dışında, asıl bu kişisel gizli bilgi-belgelerin başkalarına satışına da dayanak oluşturuyordu.
Nitekim SGK, bu kanun maddesine dayanarak 2012 yılında ‘GSS Verilerinin Güvenliği ve Paylaşımına İlişkin Yönetmelik’ çıkarmıştı. SGK’nın, ardından da ‘GSS Verilerinin Paylaşımına İlişkin Sözleşme’ yaparak vatandaşların gizli sağlık bilgilerini Datamed adlı özel bir şirkete sattığı haberleri gündeme bomba gibi düşmüştü. Bu vb. sözleşmeler ile vatandaşların bütün gizli-mahrem sağlık bilgilerinin yabancı ilaç tekelleri dâhil herkesin eline geçebileceğini ortaya koymuştu. AYM, esas incelemesinde GSS Kanunu’nun SGK’nın sağlıkta fişleme-ticaret yetkisi veren hükümlerini iptal ederse, SGK’nın hastalara ilişkin kayıtların özel şirketlere satışına ilişkin yönetmeliği yasal dayanaktan yoksun hâle gelecek.
ADNAN KESKİN / ANKARA
