Can suyu miktarını tahmini olarak belirleyen HES için Valiliğin verdiği ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı üst mahkemeden döndü
DOĞU EROĞLU
Giresun’daki Büyükdere Çayı üzerine kurulması planlanan Vanazit HES projesine Valilik tarafından verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararının iptali için açılan dava, Ordu Bölge İdare Mahkemesi kararıyla yeniden görüşülecek. ÇED Gerekli Değildir kararının iptali için yurttaşlarca açılan davada ret kararı veren Ordu İdare Mahkemesi’nin kararını görüşen Bölge İdare Mahkemesi, Büyükdere Çayı üzerindeki HES’lerin yaratacağı kümülatif etkinin dikkate alınmadığını ve can suyu miktarının tahmini olarak belirlendiği gerekçesiyle kararın yürütmesini durdurdu ve dosyayı yeniden Ordu İdare Mahkemesi’ne gönderdi.
Giresun’un Karadere köyü sakinleri, Büyükdere Çayı üzerinde yer alan Vanazit HES’in kurulu güç kapasitesinin 2,41 megavattan 3,46 megavata yükseltilmesini ve yeni bir santral binası kurulmasını öngören projeye 1 Aralık 2010 tarihinde ÇED Gerekli Değildir raporu veren Giresun Valiliği aleyhinde dava açtılar. ÇED Gerekli Değildir kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemini görüşen Ordu İdare Mahkemesi, 15 Kasım 2013’te davacıların talebini reddetti. Bunun üzerine Giresunlu yurttaşlar Ordu İdare Mahkemesi’nin talebi üzerine hazırlanan bilirkişi raporunun yetersiz olduğu, incelemelerde bölgenin çevresel özelliklerinin dikkate alınmadığı iddiasıyla kararı temyiz ettiler.
İtirazı değerlendiren Ordu Bölge İdare Mahkemesi, 24 Aralık 2013’te aldığı kararla, Ordu İdare Mahkemesi’nin kararını iptal etti ve dosyayı yeniden görüşülmek üzere alt mahkemeye gönderdi. Karar, Giresun Valiliği’ne, HES’çi şirkete ve Karadere köyü sakinlerine bu hafta başında tebliğ edildi.
‘CAN SUYUNU NASIL TESPİT ETTİNİZ?’
Ordu Bölge İdare Mahkemesi’nin, ÇED Gerekli Değildir kararına en büyük itirazı, Büyükdere Çayı üzerine kurulu diğer HES’lerin bölgeye yarattığı etkinin görmezden gelinmesi ve can suyunun tespit yöntemi hakkındaydı. Her havza ve akarsuda can suyu miktarının özel olarak tespit edilmesi gerektiğinin altını çizen Bölge İdare Mahkemesi, başka bir gözlem istasyonundan alınan debi ölçümlerine dayandırılarak, can suyu miktarının tahmini olarak belirlenmesine karşı çıktı. Ekosistemin ihtiyacı ortaya konulmadan can suyu miktarı belirlenmesine ek olarak, mevcut ve proje aşamasındaki HES’lerin bölgeye kümülatif etkisinin hesaplanmadan verilen ÇED Gerekli Değildir raporu, mahkemece hukuka uygun bulunmadı.
***
Avukat Remzi Kazmaz: ‘Yargı kararına uymuyorlar!’
Giresunlu yurttaşların savunuculuğunu üstlenen Avukat Remzi Kazmaz, kararı BirGün’e değerlendirdi. Karadeniz Bölgesi’ndeki yargı mensuplarının 2012’de değiştirildiğini, o dönemden beri mahkemelerden olumlu kararlar çıkmadığını ifade eden Kazmaz, “Bu uzun süre sonra çıkan ilk olumlu karar. Ancak bu kararı da uygulatamıyoruz. HES yatırımının sahibi Proen Enerji hala Büyükdere Çayı üzerindeki hukuksuz faaliyetlerini sürdürüyor. Giresun Valiliği, Kaymakamlık ve İç Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne kararı tebliğ ettik ancak hiçbir şey yapmadılar. Köylü muhatap bulamıyor. Görevliler görevlerini yapmak için neyi bekliyorlar?” değerlendirmesinde bulundu. Vanazit ismiyle de bilinen Büyükdere Çayı’nda, Vanazit HES’in inşaatı hukuksuz bir şekilde sürerken, bir diğer HES’in inşaatı bitmiş durumda. Çay üzerine kurulması planlanan 3 HES ise proje aşamasında.
