Anayasa Mahkemesi’nin Firas ve Hebat Aslan hakkında aldığı kararı BirGün’e yorumlayan hukukçuların ortak kanaati gerekçesiz ve uzun tutuklama uygulamalarının zorlaşacağı yönünde
DOĞU EROĞLU
Anayasa Mahkemesi’nin Firas ve Hebat Aslan hakkındaki verdiği karar ceza infaz uygulamalarında yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendiriliyor. AYM’nin, tutukluluk kararlarının alınmasında ve tutukluğun devamına hükmedilmesinde, kişiye ve duruma özel gerekçeler belirtilmesinin şart olduğunu belirtmesiyle uzun tutukluluk mağduru pek çok mahkûma tahliye yolu gözüktü.
GEREKÇESİZ TUTUKLULUK OLMAYACAK
Firas ve Hebat Aslan hakkında AYM’nin verdiği kararı BirGün’e yorumlayan Yargıçlar Sendikası Başkanı Ömer Faruk Eminağağlu, Firas ve Hebat Aslan kararını Mustafa Balbay hakkındaki kararla paralel bulduğunu belirtirken, “Balbay kararında kişinin seçilme hakkını kullanamamış olması öne çıkarken, burada gerekçesiz tutukluluk ilk olarak değerlendirildi” dedi. Özel görevli mahkemelerin “sorunlu mahkemeler” olduğunu belirten Yargıçlar Sendikası Başkanı, “Bu olumlu kararla beraber tüm tutukluluklar tartışmalı kılınacak” dedi. Eminağaoğlu, “Mahkemeler, tutukluluğu devam eden kişiler hakkında somut durumlarına göre yeniden değerlendirme yapmak zorunda kalacak” diye konuştu. Eminağaoğlu kişilerin tahliyesine rağmen tazminat talebinde de bulunabileceklerini belirterek, “Tahliye tazminata engel değildir, kişiler hukuksal gerekçe bulunmadan tutuklu bulundukları süre için tazminat talep edebilirler” diye konuştu.
‘SİYASİ SAİKLER ORTAYA ÇIKACAK’
Çağdaş Hukukçular Derneği Ankara Şube Başkanı Avukat Murat Yılmaz ise kararla birlikte siyasi gerekçelerle tutukluluk halleri devam eden mahkûmların iyice ifşa olacağı görüşünde. Yılmaz, mahkemelerin buna rağmen eski usullerle hareket ettiğini ifade etti. Yılmaz, “Pek çok sanığın yargılandığı toplu davalarda, şüphelilerin tutukluluk durumlarının ayrı ayrı gerekçelendirilmesi gerekirken, mahkemeler tüm sanıkları ortak bir gerekçeyle tutukladılar veya tutukluluklarının devamına hükmettiler. Örneğin, sanıklardan biri hakkındaki ses kaydı veya bilirkişi raporu tutukluluk gerekçesi olarak değerlendirildiğinde, aynı tutukluluk gerekçesini ses kaydı bulunmayan şüpheliler için de uyguladılar” diye konuştu. Firas ve Hebat Aslan kararıyla toplu gerekçe uygulamasının AYM tarafından da istenmediğinin anlaşıldığını belirten Yılmaz, “AYM bu ülkedeki en üst mahkemedir ve kararları bağlayıcıdır. Karar emsal gösterilerek hukuka aykırı davranan yerel mahkemelere tahliye taleplerinde bulunmak gerekir. Bu karara rağmen formül gerekçelerle tutuklama yapan ve tutukluluğun devamına karar veren yerel mahkemeler, ‘Ben AYM’yi tanımıyorum’ demiş olur. Bu da hukuku tanımamak ve görevi kötüye kullanmak anlamına gelir. Bu mahkemeler hakkında Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’na suç duyurusunda bulunulmalıdır” ifadelerini kullandı.
***
NE OLMUŞTU?
Firas ve Hebat Aslan 31 Aralık 2008’de İstanbul’da gözaltına alındıktan sonra “yasa dışı silahlı örgüte üye olmak” suçlamasıyla hakim önüne çıktılar. 3 Ocak 2009’da tutuklanıp 4 yıl hapis yattıktan sonra serbest kalan Firas ve Hebat Aslan, tutuklulukları devam ederken Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundular. Tutukluluk hallerinin devamına dair alınan kararların formül gerekçelere dayandığını, yani bu kararların alınması sırasında kendilerine somut gerekçe sunulmadığını belirten Firas ve Hebat Aslan’ın başvurusunu AYM 21 Kasım 2013’te karara bağladı. AYM, tutukluluğun makul süreyi aşması ve tutukluluğun devamına ilişkin kararların gerekçelerinin yetersiz olması, tutukluluğa ilişkin cumhuriyet başsavcısının görüşünün bildirilmemesi nedeniyle Anayasa’nın 19. maddesinin 8. fıkrasının ihlal edildiğini belirterek, Firas Aslan’a 4 bin TL, Hebat Aslan’a ise 4 bin 200 TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Birgün