Anayasa Mahkemesi Vakfı’nın kuruluş tasarısında yer alan “Vakfa bağış yapılabilir” ifadesi tartışmalara neden oldu. TBMM Genel Kurulu’nda bu hafta görüşülmesi beklenen kanun tasarısı ile Yüksek Mahkeme’ye vakıf kurma ve bağış toplama yetkisi veriliyor. Kurulacak olan vakfa gelir olarak Anayasa Mahkemesi’ne yapılacak bireysel başvurulardan alınacak harçların yüzde 30’unun aktarılacak olması da bir başka tartışma konusu. Hukukçuların görüşleri şöyle...
'Vakıf faydalı, bağış tasarıdan çıkarılacak'
Başbakan Yardımcısı Bekir BOZDAĞ:
Anayasa Mahkemesi Vakfı’nın faydalı olacağını düşünüyoruz. Bazı ülkelerde anayasa mahkemeleri anayasa yapım süreçlerine katkıda bulunuyor. Türkiye’de de vakfın bu yöndeki çalışmaları önemli olabilir. Yalnız vakfın yardım ve bağış alması uygun görülmedi. Bu husus tasarıdan çıkarılacak. Onun dışında diğer gelirler (bireysel başvuru harçlarından alınacak yüzde 30’luk pay) yeterli olacak. Anayasa Mahkemesi’nin uluslararası işbirliği son yıllarda gelişti. Şu anda değişik ülkelerin anayasa
yapımlarına ciddi desteği var, mahkemelerin oluşumlarına destek veriyor. Burada eğitimler veriyorlar, gidip oralarda bazı çalışmalar yapıyorlar. Anayasa Mahkemesi bu anlamda uluslararası birtakım işbirliği yapıyor ve bundan olumlu sonuçlar çıkıyor. Benim bildiğim iki ülkenin anayasa mahkemesi ve anayasa yapım süreçlerinde katkısı var.
‘Ayrıcalık isteyenler yapılan bağışta sınır tanımazsa ne olacak?’
CHP Ankara Milletvekili Emine Ülker TARHAN:
Detaylara bakınca, “Halkın parasıyla ve pazarlıklar eşliğinde yeni bir çiftlik mi kuruluyor.” kuşkusundan kendimi alamıyorum. Biraz daha yaklaşınca Haşim Kılıç’ın son çıkışının nedenini de anlıyorum. Vakıfların hayatiyeti için mal varlığına, kaynağa ihtiyaç vardır. Bu kaynak mahkeme bütçesinden yani milletin parasından karşılanıyor. Bireysel başvurular için alınacak harçların yüzde 30’u da vakfa aktarılıyor. Yani haksızlığa uğradığını düşünenler vakfı besliyor. Ayrıca vakıf bağış toplayabiliyor ki mahkemeden ayrıcalık isteyenler bağışta sınır tanımazlarsa ne olacak, bağış yapamayanların hali ne olacak o da bilinmiyor.
'Bilimsel araştırma için kullanılırsa sakıncası yok'
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Ergun ÖZBUDUN:
Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru sahiplerinden bağış alması kararları etkiler veya etkilemez diyemem. Ancak vakfın bilimsel araştırmalar için kaynağa ihtiyacı olabilir. Bu bağışlar bilimsel araştırmalar için kullanılacaksa herhangi bir sakınca görmüyorum. Bağış olayında ilk nazarda beni rahatsız eden bir durum görmüyorum.
'AİHM’de nasıl bedavaysa AYM’de de bedava olmalı'
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan ŞEN:
Vakıf kurulması tamamen yanlıştır. Bir defa bireysel başvuru AİHM’de nasıl bedava ise Anayasa Mahkemesi’nde de bedava olmalıdır. Asla para alınmamalı. Orası para kazanma yeri değil. Orası yargının vatandaşa adalet dağıttığı bir yer. Yani bunalmış vatandaşın hak arama kapısıdır Anayasa Mahkemesi. Madem mahkeme AİHM ile benzer görevleri ifa edecek, o halde AİHM’ye başvuru nasıl bedava ise Anayasa Mahkemesi’ne de bireysel başvuru bedava olmalıdır. Anayasa Mahkemesi’nin vakıfla falan işi olmaz, vakıf kuramaz. Orası ticaret odası değil, kişi hak ve hürriyetlerinin bekçisidir.
'Tarafsızlığı gölgeler'
İnsan Hakları Derneği Başkanı Avukat Öztürk TÜRKDOĞAN:
Kamu kuruluşlarının vakıf kurması kesinlikle yanlıştır. Çünkü bu kurumlardan hizmet bekleyen
vatandaşlar, bu vakıflara bağış yaparak, vakfın hizmetlerinden veya o vakfın ait olduğu kamu
kuruluşlarının hizmetlerinden ayrıcalıklı olarak yararlanma beklentisine girecektir. Bu vakıfların ya da kamu kurumlarının yöneticileri ise bu beklentinin karşılanıp karşılanmaması noktasında bocalayacaktır. Bu doğru bir ilişki değildir. Anayasa Mahkemesi en üst yargı kurumudur. Bu ilişki yargı bağımsızlığını ve tarafsızlığını gölgeler. Vakfa kaynak olarak bireysel başvuru harcından pay alınması da kabul edilemez. Paralı adalet, adalet değildir.
'Yargı için zaten vergi ödeniyor'
Ankara Strateji Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Mehmet ÖZCAN:
Yakın zamana kadar Türkiye’de emniyet, jandarma gibi devlet kurumlarının zorunlu bağış alması uygulamasına son verilmişti. Şimdi Anayasa Mahkemesi Vakfı’nın bağış alması öngörülüyor. Kamu kurumlarının vakıf adı altında bağış ya da harçlardan pay alınması yoluyla kaynak temin etmesi kabul edilen bir durum değildir. İnsanlar yargı hizmetini devlete ödediği vergiler sayesinde alır. Anayasa Mahkemesi gibi Türkiye’de yargının en üst organın vakıf adı altında vatandaşlardan bağış toplaması demokratik ve sosyal devlet anlayışla bağdaşmaz.
Habertürk
