Ankara, Esat’ın nasıl devrileceği ve de Suriye’den gelen sığınmacılar ile meşgul. Halbuki Suriye’de olan bitenin bizim için büyük bir ekonomik faturası var. Türk ekonomisi ve özellikle sınır illerde yaşayanlar olan bitenden çok, hem de çok büyük zarar görüyor. Kaldı ki, bu zarar geçici değil. Kalıcı. Biz Suriye sınırından sadece Suriye’ye değil 11 Ortadoğu ülkesine daha ihracat yapıyorduk. Suriye pazarını kaybetmemiz yetmiyor gibi diğer ülkelere de mal gönderemez olduk.
Milliyet Ekonomi’de Fehim Genç’in derlediği haberleri okuduk. Suriye’ye ihracat 2010’da 1.8 milyar dolara çıkmışken, 2011’da 1.6 milyar dolara, 2012’nin ilk 7 ayında 338 milyon dolara düştü.
Suriye sınırındaki gümrük kapılarının kapatılmasının ardından Türkiye’nin Suriye’ye ve Suriye üzerinden 11 Ortadoğu ülkesine yaptığı ihracat durma noktasına geldi.
Çare olarak TIR’ların Mersin limanından Ro-Ro gemileriyle Mısır’a taşınması ise sorunu çözemedi. Sefer süresinin uzunluğu ve navlun maliyetlerinin yüksekliği, Ro-Ro ile gönderilen ihraç malının sınırlı miktarda kalmasına neden oldu. TIR ile 4 günde ulaşılan ülkelere Ro-Ro ile 20 günde ulaşılabiliyor.
Sınırdan ayda 9 bin TIR geçerdi
Kriz öncesinde Ortadoğu’ya Suriye üzerinden ayda ortalama 9 bin TIR giderken, Ro-Ro ile giden TIR sayısı seferlerin başladığı 26 Nisan’dan bugüne geçen 4 aylık sürede 1839 adetle sınırlı kaldı.
2010’da Türkiye’den Suriye’ye 106 bin TIR ihraç malı taşımak için geçiş yaparken 2011’de TIR sayısı 83 bine düştü. 2012’nin ilk üç ayında Suriye’ye geçen TIR sayısı önceki döneme göre yüzde 87 azalarak 2 bin 677 oldu. 2011’in ilk üç ayında 21 bin TIR geçiş yapmıştı.
Türkiye’nin Ortadoğu’daki diğer ülkelere yönelik ticareti de Suriye’deki olaylardan olumsuz etkileniyor. 2011’de Suriye’den 12 bin 805 Türk TIR’ı transit geçiş yaparken, 2012’nin ilk üç ayında ise bu rakam 3 bin 906’ya düştü. Hatay ve Gaziantep’te ihraç yükü bulamayan 3 bin 500 TIR atıl kaldı.
Fehim Genç, bölgedeki işadamlarının görüşlerini de aktarıyor. Gaziantep Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aslan, “Suriye ile karşılıklı ticaret durmuş durumda. Olaylar öncesinde sadece Suriye’ye 100-150 milyon dolar ihracatımız vardı, yüzde 90 geriledi. İhracatın yanı sıra Ortadoğu’ya yaptığımız transit geçişler de durdu. İhraç mallarımızı Ro-Ro ile Mısır üzerinden göndermeye çalışıyoruz ama bu da bir maliyet getiriyor ve ihracat gelirini olumsuz etkiliyor” diyor.
Bölgeye ihracat % 90 geriledi
Kilis Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özçioğlu ise şunları söylemiş: “Kilis ekonomisi Suriye’ye bağlı bir şehir. Taşımacılık bitti. Günde 3-5 bin kişi geliyor, sıcak parayla alışveriş yapıyordu. Bu da tamamen durdu. Küçük esnaf yüzde yüz etkilendi.” Emek Kaplangil Hürriyet’te yazdı. Suudi Arabistan, Ürdün, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere bölgeye yapılan ihracatın yüzde 90’ının Suriye üzerinden transit geçilerek gerçekleştirildiğini belirten Akdeniz ihracatçılar Birliği Yaş Sebze Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kavak, Emek Kaplangil’e, “Hatay, Türkiye’nin toplam yaş sebze ihracatının dörtte birini yapıyor. Buna paralel olarak, uluslararası soğutmalı kara taşımacılığında Türkiye de 1’inci sırada. Diğer nakliye araçlarıyla birlikte ise 2’nci sırada. Kapı kapanınca, Hatay’da genel anlamda yüzde 40’lık bir düşüş olduğunu tahmin ediyoruz. Şu anda yaş sebze ve meyve ihracat sezonunun en ölü dönemindeyiz. Eylülde işler hızlandığında kayıp daha net olarak ortaya çıkacaktır” demiş.
Emek Kaplangil, Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı Ruhi Engin Özmen’in “Bölgedeki ihracat pazarı 2.8 milyar dolardı ve şimdi Hatay’da sıfıra yaklaşmış durumda” dediğini belirtiyor.
Tabii ki Suriye’de olan biten önemli. Tabii ki sığınmacıların durumu önemli. Ama olan bitenin bizim ekonomimize ve bölge halkına faturası giderek büyüyor. Unutmayalım bu fatura geçici değil. Kalıcı fatura.
(Milliyet)
